یادداشتهای پراکنده

من در این وبلاگ یادداشتهای متفرقه خواهم نوشت

یادداشتهای پراکنده

من در این وبلاگ یادداشتهای متفرقه خواهم نوشت

عناوین یادداشت‌ها

  • تاریکی دل سه‌شنبه 4 آبان 1400 17:30
    آدمی با دلی نرم و لطیف به دنیا می‌آید، اما اعمال و رفتار بد او باعث قساوت و تیرگی دلش می‌شود. انجام هر گناه یک قدم او را به طرف قساوت قلبی می ­برد. وقتی انسان قسی القلب شد، دیگر امور لطیف و نورانی در او اثر نخواهد گذاشت؛ بسیاری از امور که باعث توجه و رشد دیگران می ­شود، در او بی ­تأثیر خواهد بود: «إِذَا تُتْلَى...
  • روزگار یا خدا یکشنبه 2 آبان 1400 07:08
    در مورد زمان پیدایش مکتب دهریون اطلاع دقیقی نیست ولی گفته می­شود این مکتب شکل منحرف ‌شده‌ای از دین زرتشتی1 بوده و با انقراض هخامنشیان2 شکل گرفته‌است. شهرستانی3 در شرح مجوس‌ها از دهریون سخن گفته است: «مجوسیه‌ها می‌گویند نور ازلی است و ظلمت حادث است. آنها زروان را به‌ عنوان مبدأ آفرینش می‌دانند.»4 کلمۀ زروان به معنای...
  • گل بی خار شنبه 1 آبان 1400 20:24
    با توجه به وجود خار در بعضی از گلها این ذهنیت در انسان­ ها به وجود آمده است که همه گلها خار دارند؛ به طوری که این باور به یک ضرب المثل تبدیل شده است، در حالی که «گل بی‌خار» در غیر معنای اصلی به کار رفته است و بیشتر به عنوان کنایه و استعاره از آن استفاده شده است. چون هر بهاری، خزانی دارد و هر شادی، غمی؛ چنین تصور شده...
  • خبر متواتر شنبه 1 آبان 1400 14:32
    خبر متواتر به خبری گفته می­ شود که به دفعات بسیاری نقل گردد به طوری که نسبت به صحت و سقم این خبر اطمینان حاصل شود. به بیان دیگر، خبر متواتر نقل جماعت کثیری است که اتفاق آنها به دروغ، محال است. خبر متواتر به سه نوع لفظی، معنوی و اجمالی تقسیم می ­شود: خبر متواتر لفظی، خبری است که محور مشترک در تمام خبرها، لفظ معینی است...
  • هدایت شنبه 1 آبان 1400 10:56
    رهبری، راهنمایی، ارشاد، رهنمونی، نمایش راه راست: در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت حافظ ای عقل مرا کفایت از تو جستن ز من و هدایت از تو نظامی هدایت از ریشه «هدأ» به معنای سکون، آرامش و توقف از حرکت می ­باشد و در اصطلاح به نشان دادن هدف و راهنمایی افراد و پایداری و استوار ماندن در مسیر...
  • غیرت جمعه 30 مهر 1400 10:27
    رشک، حسد، حمیت، محافظت عصمت و آبرو: به یک نفس که برآمیخت یار با اغیار بسی نماند که غیرت وجود من بکشد سعدی غیرت حق بود با حق چاره نیست کو دلی کز حکم حق صد پاره نیست غیرت آن باشد که آن غیر همه است آنکه افزون از بیان و دمدمه است مولوی غیرت دو نوع است: الف ـ غیرت مذموم: عبارت است از کراهتِ مشارکتِ غیر در آنچه که نفس از آن...
  • نورخدا جمعه 30 مهر 1400 10:13
    مشهورترین آیه ‏ای که در قرآن کریم بحث نور را طرح کرده است آیه 35 سوره النور است که در آن، واژه نور پنج بار به کار رفته است و تفسیرهای مختلفی از آن آیه ارائه شده است. در این آیه بر خداوند، نور اطلاق شده است؛ یعنی ‏الله نور السموات و الارض در معنای آیه گفته‏ اند که خداوند به نفس خود ظاهر است و آنچه در آسمان ها و زمین...
  • شفاعت جمعه 30 مهر 1400 08:08
    خواهش­گری، پایمردی، خواستاری، درخواست بخشش: پشتم قوی به فضل خدای است و طاعتش تا در رسم مگر به رسول و شفاعتش ناصرخسرو فردا هم از شفاعت او کار آن سرای در حضرت کریم تعالی برآورم خاقانی شفاعت از ماده «شفع» به معنای جفت شدن با چیزی است و در اصطلاح به حائل شدن برای رفع ضرر از کسی و یا رساندن منفعتی به او گفته می ­شود. به...
  • سالک پنج‌شنبه 29 مهر 1400 07:45
    مسافر، رونده، ریاضت کشنده: عجب داری از سالکان طریق که باشند در بحر معنی غریق سعدی در بیان عارفان و اهل تصوف به طالب تقرب حق تعالی که عقل معاش هم داشته باشد، سالک گفته می­ شود ­«سالک در راه خدا سیر کند تا به مقصود رسد. هر گاه کسی را حق سبحانه جذبه خویش روزی کند. او دل به حضرت خدای آرد و همه را به یک بارگی گذارد و به...
  • انس چهارشنبه 28 مهر 1400 06:34
    آرام یافتن به چیزی، خو گرفتن، همدمی، دوستی، مودت: شاهد عقل و انس روح او بود دیده را از جهان فتوح او بود خاقانی حضور خلوت انس است و دوستان جمعند وان یکاد بخوانید و در فراز کنید حافظ مقام اُنس، جایگاه ویژه ­ای است که رسیدن به آن مستلزم تلاش، مجاهدت و اخلاص است. هر کس خواهان اُنس با دیگری باشد، باید چنان رفتاری داشته...
  • شریعت چهارشنبه 28 مهر 1400 06:17
    جوی بزرگ، راه، کیش، آیین، قانونی که پیغمبران از جانب خداوند بر مردم آورده ­اند: از سخن دین به بوستان شریعت برگ و بر علم را بدیع نهالیم ناصرخسرو در مذهب عشاق چنان است شریعت کآن را که بکشتند دیت باز نخواهند خاقانی شریعت عبارت است از آنچه که خداوند به عنوان امور دینی برای بندگان تشریع نموده است؛ مانند: نماز، روزه، حج،...
  • عرفان دوشنبه 26 مهر 1400 16:00
    شناختن، دانستن، معرفت، درایت، معرفت حق تعالی: هر مومن که ز اهل عرفان باشد خورشید سپهر فضل و احسان باشد خاقانی مفصل صورت جسم است و مجمل صورت ذاتت بهم این هر دو نفس آمد سزای حکمت و عرفان ناصرخسرو عرفان، علمی از علوم الهی است که موضوع آن شناخت حق و اسماء و صفات او می ­باشد. این شناخت و معرفت از دو طریق حاصل می ­شود: ـ...
  • امانتداری حضرت علی دوشنبه 26 مهر 1400 07:07
    یکی از خصایل اخلاقی که ارزش و اهمیت فوق العاده ­ای دارد امانت داری1 است. این خصلت معنوی، در روح و روان انسان های پاک سیرت وجود دارد و در گفتار و اعمال آنها دیده می ­شود. پیامبر اسلام(ص) سال‌ها پیش از بعثت، امین خوانده می‌شدند. امین به شخص مورد اعتمادی ‌گفته می ­شود که دیگران از خیانت نکردن او ایمن باشند. یکی از...
  • روح یکشنبه 25 مهر 1400 11:15
    جان، نفس، روان: دانی که جز اینجای هست جایش روحی که مجرد شده است از اندام ناصرخسرو چاک خواهم زدن این دلق ریایی چه کنم روح را صحبت ناجنس عذابی است الیم حافظ با توجه به بضاعت اندک علمی، شناخت روح برای انسان ممکن نیست: «وَ یَسْأَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ مَاأُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلا...
  • آفاق یکشنبه 25 مهر 1400 06:39
    کران­ ها، کرانه ­های آسمان، اطراف، نواحی، عالم، روزگار، جهان هستی، وجود: بی ادب تنها نه خود را داشت بد بلکه آتش در همه آفاق زد مولوی چون مرد بر­افتاد ز جای و مقام خویش دیگر چه غم خورد همه آفاق جای اوست سعدی سلامت همه آفاق در سلامت توست به هیچ عارضه شخص تو دردمند مباد حافظ آفاق و انفس با هم سیر تفکر انسان را تشکیل می­...
  • دلارام یکشنبه 25 مهر 1400 06:31
    مایه آرام دل، آرام بخش دل، تسکین دهنده خاطر، دلبر، محبوب، معشوق: این هوای خوش و این دشت دلارام نگر و این بهاری که بیاراست زمین را یکسر فرخی دلارامی که داری دل در او بند دگر چشم از همه عالم فرو بند سعدی بدیهی است، هرکس و هرچیزی می­ تواند باعث آرامش دل باشد؛ از تماشای طبیعت زیبا گرفته تا صحبت و هم­نشینی با دوست و معشوق...
  • یأس شنبه 24 مهر 1400 16:27
    نومیدی، قنوط، حرمان: یاسمین خندان و خوش زان است کز من غافل است یأس من گر دیده بودی یاسمین بگریستی خاقانی «یأس» در اصل به معنای انقطاع انتظار و توقع از رسیدن چیزی و قطع امید از کاری است: «وَ لإنْ أَذَقْنَا الإِنْسَانَ مِنَّا رَحْمَةً ثُمَّ نَزَعْنَاهَا مِنْهُ إِنَّهُ لَیَئُوسٌ کَفُورٌ؛ و اگر از جانب خود رحمتى به انسان...
  • شفاعت شنبه 24 مهر 1400 16:19
    خواهش­گری، پایمردی، خواستاری، درخواست بخشش: پشتم قوی به فضل خدای است و طاعتش تا در رسم مگر به رسول و شفاعتش ناصرخسرو فردا هم از شفاعت او کار آن سرای در حضرت کریم تعالی برآورم خاقانی شفاعت از ماده «شفع» به معنای جفت شدن با چیزی است و در اصطلاح به حائل شدن برای رفع ضرر از کسی و یا رساندن منفعتی به او گفته می ­شود. به...
  • پگاه پنج‌شنبه 22 مهر 1400 12:05
    صبح زود، بامداد، سپیده دم، زمان قبل از طلوع آفتاب: چنان بد که یک روز مزدک پگاه ز خانه بیامد به نزدیک شاه فردوسی از عمر وی از غایت دیری و درازی تا شام قیامت نشود روز پگاه است سوزنی یکی با طمع پیش خوارزم شاه شنیدم که شد بامدادی پگاه سعدی در فرهنگ قرآنی از «پگاه» به «فَجْر» تعبیر شده است. فجر در اصل به معنى شکافتن وسیع...
  • عزم پنج‌شنبه 22 مهر 1400 11:51
    عزم در لغت، به معناى جدیت و تصمیم محکم قلبى بر انجام کار که از جهت کمیت، امتداد و دوام به گونه‌ای باشد که موجب تحقق اراده برای انجام کاری شود. عزم در واجبات و وظایف از مهم‌ترین امور است که از ایمان قوی سرچشمه می‌گیرد و ایمان تا زمانی که به حد ثبوت و یقین نرسد، عزم تحقق پیدا نمی­ کند: « لَتُبْلَوُنَّ فِی أَمْوَالِکُمْ...